Autorijden en dementie: Veiligheid voorop
Autorijden is voor velen een symbool van vrijheid en onafhankelijkheid, maar bij een diagnose van dementie kan het autorijden een uitdaging worden. Naarmate de dementie vordert, kunnen cognitieve vaardigheden zoals geheugen, reactietijd en oriëntatie afnemen, wat de verkeersveiligheid in gevaar kan brengen. Het is belangrijk om tijdig te praten over rijgeschiktheid en alternatieven te verkennen
Wanneer moet je actie ondernemen?
Bij beginnende dementie kan autorijden vaak nog veilig, maar naarmate de ziekte verergert, wordt het vermogen om snel en juist te reageren minder. Dit brengt de veiligheid op de weg in gevaar. Daarom is het belangrijk om tijdig na te denken over de rijvaardigheid van iemand met dementie en te weten welke stappen je kunt ondernemen.
Familieleden merken vaak als eerste dat autorijden voor hun geliefde met dementie niet meer vanzelfsprekend is. Het kan zijn dat de chauffeur zelf al onzeker wordt achter het stuur of dat er vaker kleine ongelukken gebeuren. In dat geval is het belangrijk om tijdig in te grijpen.
Enkele signalen dat autorijden niet meer veilig is
Als je merkt dat een familielid met dementie hier last van heeft, is het verstandig om advies in te winnen bij de huisarts. Een medische evaluatie van de rijvaardigheid kan in veel gevallen duidelijkheid bieden.
-
Vertraging in reacties tijdens het rijden
Je merkt dat het langer duurt voordat iemand reageert op verkeerssituaties, zoals het stoppen voor een rood licht of het uitwijken voor een fietser.
-
Moeite om routes te onthouden
Bekende wegen worden plots een uitdaging en iemand kan gemakkelijk de weg kwijtraken, zelfs op plaatsen waar ze vaak komen.
-
Verwarring op de weg
Verkeersborden, rijrichtingen of voorrangssituaties kunnen plots voor verwarring zorgen, wat de veiligheid van de bestuurder en anderen in gevaar brengt.
-
Kleine botsingen of schades aan de auto
Ongelukjes zoals het raken van een stoeprand of een paaltje gebeuren vaker, wat kan duiden op een afname van de rijvaardigheid.
-
Verhoogde angst of stress tijdens het rijden
Autorijden voelt niet meer vanzelfsprekend en veroorzaakt meer spanning, wat het rijgedrag beïnvloedt en de kans op onveilige situaties vergroot.
Formele evaluatie en CARA
Wanneer er twijfel is over de rijgeschiktheid, kan een formele evaluatie door CARA, het Centrum voor rijgeschiktheid en voertuigaanpassing, noodzakelijk zijn. CARA beoordeelt of het veilig is voor iemand met dementie om nog met de auto te rijden, en kan voorstellen om aanpassingen aan de wagen of rijroutes te maken. Bij een negatief advies moet het rijbewijs helaas worden ingeleverd.
Alternatieven voor autorijden
Het stoppen met autorijden hoeft niet te betekenen dat iemand volledig zijn of haar mobiliteit verliest. Er zijn verschillende alternatieven die kunnen helpen om toch mobiel te blijven en sociale contacten te behouden:
- Vrijwilligersvervoer
- De belbus
- Taxi’s of taxicheques
- Boodschappen- of maaltijdenservice aan huis
Dergelijke alternatieven kunnen vaak goedkoper zijn dan de totale kosten van een eigen auto en bieden een veilige manier om zelfstandig te blijven.
Blijf in gesprek
Het onderwerp “niet meer mogen rijden” is vaak gevoelig. Voor mensen met dementie kan het opgeven van het rijbewijs voelen als een verlies van autonomie. Als familie is het belangrijk om in gesprek te blijven, alternatieven te bespreken, en indien nodig hulp te zoeken bij een arts of specialist.
Heb je vragen of hulp nodig?
Neem contact op met je huisarts of vraag advies: